Mesane nedir?
Mesane (=idrar torbası) karın ön duvarının arkasında göbek deliği hizasından yaklaşık 5 parmak aşağıda erkeklerde barsakların önünde kadınlarda rahmin altında yer alan bir organdır. Böbreklerden gelen idrarın biriktiği bir kesedir.
ERKEK
KADIN
Mesane nasıl çalışır?
Böbreklerden gelen idrar mesaneyi doldurmaya başladığında sinirler tarafından beyne sinyal gider, cevap olarak beyin hem mesanenin kasılmasını engelleyecek hem de idrar tutmayı sağlayan kasların kasılmasını sağlayacak sinyaller gönderir. Ancak, mesanede biriken idrar mesane kapasitesini zorlamaya başladığında beyne giden sinyaller sıklaşır ve beyin kişiyi tuvalete yönlendirerek işemeyi durdurmak üzere uyguladığı baskıyı kaldırır. Böylece mesane adalesi kasılır, idrar tutmayı sağlayan kaslar (sfinkter) gevşer ve kişi idrarını yapar. Normal bir erişkinin fonksiyonel mesane kapasitesi 350-500ml kadardır.
Sistit – Mesane İltihabı
Sistit, mesanenin enfeksiyonudur. Genellikle bakterilerin daha az olarak mantarların neden olduğu bir enfeksiyon şeklidir. Bu hastalık idrar yollarının en sık rastlanan rahatsızlığıdır. Hastalık yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da meydana gelebilir. İdrar kanalının (üretra) kısa oluşu, anatomik açısı nedeni ile kadınlarda erkeklerden çok daha sık görülür.
Bu bakteriler mesaneye nasıl ulaşmaktadırlar?
Mikroplar mesaneye dışarıdan idrar kanalı (üretra) yoluyla, vajinadan, barsaklardan veya böbreklerden ulaşabilir.
Sistitin mesane içerisinde oluşturduğu enfeksiyonun endoskopik görüntüsü
Sistit türleri hangileridir?
- Akut Sistit
- Kronik Sistit.
- Dokular arasında bulunan çatlaklardan (interstisyel sistit)
Akut sistit belirtileri nedir?
Akut sistit hastalığı genellikle birden gelişmektedir ve sık sık idrara gitme, idrar yaparken yanma bazen karın ağrısı, idrarda gözle görülür kanama ve mide bulantısı gibi şikayetlere neden olabilir.
Kronik sistit belirtileri nedir?
Kronik sistit hastalığında belirtiler daha hafif olabilir, daha uzun sürebilir veya tekrarlayan akut sistit yakınmaları gibi şikayetlere neden olabilir. Bu gibi hastalıkları olanlar genellikle tedavileri iyi yapılmayan hastalardır. Yeteri kadar uzun sürede uygun antibiyotik kullanılmaması, hastanın yakınmaları başlar başlamaz hekime danışmadan idrar tahlili idrar kültürü gibi çalışmaların yapılmadan antibiyotik kullanımı en sık görülen sebeplerdir. Ek olarak idrar yollarında taş, tümör, yabancı cisim, prostat büyümesi, mesanenin sinirsel çalışma bozuklukları ve mesaneden böbreğe idrar kaçağı olması durumlarında da tekrarlayan idrar yolları iltihapları olur.
Ağrılı mesane – İnterstisyel sistit nedir?
Kronik sistitin bir türüdür. İntersitsiyel sistitte mesane çeperi önemli ölçüde kalınlaşmakta ve mesanenin çalışma kapasitesini sınırlamaktadır. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, idrar kesesini döşeyen ve idrarın daha içerideki tabakalara geçmesini engelleyen örtünün çeşitli nedenlerle hasar görmesi ve idrarın iç tabakalara nüfus ederek kimyasal iltihaba sebep olması olarak açıklanabilir.
Hastalarda genellikle uzun zaman içerisinde yavaş yavaş artarak ilerleyen sık idrara gitme, gece sık idrara kalkma, idrarını hissettiğinde göbek altında ağrı yakınmaları olur. Ağrı idrar yapınca hafifler. İdrarın uzun süre tutulması halinde idrarla birlikte gözle görülür kanamalar olabilir.
Interstisyel sistit idrar tahlili ve kültür testlerinde genellikle kendini göstermez. Hastalar çeşitli antibiyotikler kullandıkları halde herhangi bir fayda görmez. Hastaların mesane kapasitesi oldukça küçülmüştür.
Kesin tanısı oldukça meşakkatli olan bu hastalıklıkta bir seri test sonrası Sistoskopi adı verilen idrar kesesinin içerisine bir alet ile bakılması teşhiste önem arz eder.
İnterstisyel Sistit Tedavisi Nasıldır?
Tedavi uzun sürelidir. Teşhis için yapılan sistoskopi esnasında mesanenin genişletilmesi işlemi yapıldığı takdirde hastaların %30-40’ının yakınmaları geçici bir süreyle azalır. Ağızdan alınacak ilaçlar, idrar kesesine belirli aralıklarla ilaç doldurulması ilk uygulanan tedavi şekilleridir. İlerlemiş hastalık durumunda mesanenin tamamen çıkartılarak yerine yeni mesane yapılması söz konusu olabilir.
Mesanede ne gibi durumlar sistite neden olabilmektedir?
- İdrar yollarında taş.
- İdrar yollarında tümör.
- Mesanenin sinirsel çalışma bozuklukları
- Mesaneden böbreğe idrar kaçağı olması
- İdrar yapmayı zorlaştıran hastalıklar;
- Büyümüş olan bir prostat,
- Kadınlarda mesane sarkması (sistosel)
- İdrar yollarında darlık vb.
- Kabızlık
- Menopoz
- Hormon miktarı düşük doğum kontrol hapları
- Vajinadaki enfeksiyonlar
Tekrarlayan idrar yolları iltihabı olan kişilerde tedavi mümkün mü?
Evet, en önemli nokta hastanın şikayetleri başladığında idrar kültürü yapılmadan antibiyotik kullanma alışkanlığından vazgeçmesi gerekir. Ayrıca kişinin hijyenine dikkat etmesi varsa kabızlığın giderilmesi, işeme bozukluğu şikayeti mevcut ise tedavi edilmesi önemlidir.
Bilinçli tedavi yapılmasına rağmen enfeksiyonun tekrarlaması halinde ilk aşamada uzun süreli baskılayıcı idrar yolları antiseptikleri, gerekirse hormonal ilaç tedavisi kullanılması önerilir. Daha dirençli hastalarda ise vücut savunmasını güçlendirecek aşı tedavisi çalışmaları devam etmektedir. Aşı tedavisinin ilk sonuçlarına göre hastalarda iltihap tekrarlama olasılığı yaklaşık %67 azaltılabilmektedir.