Testis tümörü daha çok genç erkeklerde görülür
Genç yaştaki erkeklerin sağlığını tehdit eden testis kanserinin görülme sıklığı gün geçtikçe artmaktadır. Testis tümörü,15-35 yaş arasındaki erkeklerde en sık görülen kanser türüdür. Gelişen yöntemler sayesinde, vakaların yaklaşık %90-95’inde hastalık tamamen tedavi edilebilir.
“İnmemiş testisler” kanser nedenidir
Testis tümörü riskini artıran başlıca etkenlerden biri, “kriptorşidizm” olarak adlandırılan, inmemiş testislerdir. Bu durum kanser gelişme riskini 3-14 kat artırmaktadır. Testis tümörlü hastaların %5-12’sinde görülen inmemiş testislerin yanı sıra; birinci dereceden akrabalarda (özellikle kardeşlerde) testis tümörü olması, genetik bir hastalık olan “Klinefelter” sendromunun görülmesi, karşı testiste daha önceden testis tümörü olması ve kısırlık gibi nedenler de sıralanabilir.
Memelerde görülen büyüme testis tümörü belirtisi olabilir
Çoğu zaman ağrısız bir kitle olarak görülebilen testis tümörleri nadiren ağrıya neden olabilir. Testis tümörleri, bazı durumlarda testis içine kanama veya travma sonrası akut ağrı olarak da ortaya çıkabilir. Diğer yandan, testis çevresinde su toplanması (hidrosel) veya memelerde büyüme ve hassasiyet (jinekomasti) hastalığın bulguları arasında yer almaktadır. Hastalık genellikle ileri derecede yayılmamakta, ancak yayıldığı ender durumlarda kanserli hastanın boynunda kitle oluşumuna, nefes darlığına, kilo kaybına, bulantı ve kusmaya neden olabilmektedir.
“Tanıda gecikme ölüm riskini artırır!”
Testis tümörlerinde tanı için fizik muayene, testis ultrasonu ve kan testlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu tetkiklerin yanı sıra, tümörün yayılma riskine karşı akciğer filmi ve tomografi de çekilmektedir. Çünkü birçok kanser tümöründe olduğu gibi, tanıda geç kalınması tehlikeli olabilir. Testis tümörü tanısında 6 haftalık bir gecikme, kanser nedeniyle ölümde riskini 2 kat artırmaktadır.
Doğru hastaya uygun tedavi ile yüksek başarı sağlanabilir
Testiste ele gelen bir kitle saptandığı takdirde, tetkiklerle aksi ispat edilmediği sürece, bu kitlenin bir tümör olduğu kabul edilip, tedaviye bu şekilde başlanmaktadır. Vakit geçirmeden hastalıklı testisin alınması ve gerekli patolojik incelemenin yapılıp, tanının kesinleştirilmesi gerekmektedir. Tüm testlerin ve patolojik incelemenin sonucuna göre hastalığın hangi evrede olduğu ve hücre yapısına göre değişiklik gösteren alt tipleri tanımlanmaktadır. Elde edilen sonuç doğrultusunda “kemoterapi” veya “radyoterapi” gibi ek bir tedaviye ihtiyaç duyulup duyulmadığı belirlenmektedir.
Ameliyat sonrası tümörün evresine ve tipine göre iyi bir takip yapılmalıdır. Diğer kanser tiplerinde de olduğu gibi; erken tanı ve kısa sürede yapılan uygun tedavi ile başarı şansı çok yüksektir.
Bu tip kanserler, kanser testislerin dışına yayıldığında dahi yüksek oranda tedavi edilebilirdir. Testis kanserinin türüne ve evresine bağlı olarak birkaç tedaviden birini veya birleşimini görebilirsiniz.
Testis kanseri bulgu ve belirtileri nelerdir?
- Her iki testiste bir kitle veya şişlik
- Skrotumda (testis torbası) bir ağırlık hissi
- Karında veya kasıkta hafif bir ağrı
- Skrotumda ani sıvı toplanması
- Bir testiste veya skrotumda ağrı veya rahatsızlık
- Memelerin şişmesi veya hassasiyeti
- Sırt ağrısı.
Kanser genellikle sadece bir testisi etkiler.
Ne zaman doktora görünmeli?
Testislerinizde veya kasık bölgesinde ağrı, şişme veya kitleler tespit ettiğiniz takdirde, özellikle bu bulgu ve belirtileri iki haftadan uzun sürerse doktorunuza görünün.
Testis kanseri nedenleri nelerdir?
Birçok vakada, testislerde tümör oluşma sebebi net değildir.
Doktorlar, bir testisin içindeki sağlıklı hücreler değişime uğramaya başladığında testis kanseri oluştuğunu bilirler. Sağlıklı hücreler, vücudun normal işlevini sürdürmesi için belirli bir düzen içerisinde büyüyüp bölünürler. Ancak bazen bazı hücrelerde büyümenin kontrolden çıkmasına neden olan anormallikler gelişir. Bu kanser hücreleri yeni hücrelere ihtiyaç olmadığında da bölünmeye devam eder. Biriken anormal hücreler testiste bir kitle oluştururlar.
Neredeyse tüm testis kanserleri testislerde olgunlaşmamış sperm üreten germ hücrelerinde başlar. Germ hücrelerinin anormalleşmesine ve kansere dönüşmesine neyin neden olduğu bilinmemektedir.
Testis kanseri risk faktörleri nelerdir?
- İnmemiş testis (kriptorşidizm). Testisler cenin halindeki gelişme sırasında karın bölgesinde oluşur ve genellikle doğumdan önce skrotuma inerler. İnmemiş bir testisi olan erkekler testisi normal olarak inen erkeklere kıyasla daha yüksek testis kanseri riski altındadır. Testis cerrahi olarak skrotuma yerleştirilmiş olsa da risk yüksektir.
Yine de testis kanseri olan erkeklerin çoğunluğunda inmemiş testis geçmişi yoktur.
- Anormal testis gelişimi. Klinefelter sendromu gibi testislerin anormal gelişimine sebep olan koşullar testis kanseri riskinizi artırabilir
- Aile geçmişi. Eğer aile üyeleri testis kanserine yakalanmışlarsa, daha yüksek risk altındasınız demektir.
- Yaş. Özellikle 15 ila 35 yaş arasındakiler olmak üzere ergenleri ve genç erkekleri etkilemektedir. Bununla birlikte herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir.
- Beyaz ırk mensuplarında siyahilere oranla daha yaygındır.
Testis kanseri önlemek için neler yapılabilir?
Testis kanserini önleyecek bir yöntem henüz bulunamamıştır.
Bazı doktorlar, testis kanserini en erken aşamada tespit etmek için düzenli olarak kendi kendine elle testis muayenesi yapmayı önermektedir. Ancak bütün doktorlar bu konuda aynı fikirde değildir. Sizin için uygun olup olmadığından emin değilseniz kendi kendine elle testis muayenesini doktorunuzla konuşun.
Testis kanseri tanısı nasıl yapılır?
Bazı durumlarda, erkekler istemsiz bir şekilde ya da elle muayene yaparken erkekler testis bulunan tümörü kendileri keşfederler. Diğer durumlarda, doktorunuz bir rutin fiziki muayene esnasında bir kitle tespit edebilir.
Bir kitlenin kanser olup olmadığını belirlemek için, doktorunuz aşağıdakileri önerebilir:
- Testis ultrason testi, ses dalgalarını kullanarak skrotum ve testislerin bir görüntüsünü oluşturur. Ultrason sırasında sırt üstü yatar ve bacaklarınızı açarsınız. Daha sonra doktorunuz skrotumunuza berrak bir jel uygular. Ultrason görüntüsünü elde etmek için elle tutulan bir prob skrotumunuzun üzerinde hareket ettirilir.
Ultrason testi, kitlelerin katı veya sıvı dolu olup olmadığı gibi bilgiler vererek doktorunuzun testis kitlelerinin doğasını belirlemesine yardımcı olabilir. Ultrason doktorunuza kitlelerin testisin içinde mi yoksa dışında mı olduğunu da gösterir.
- Kan testleri. Doktorunuz kanınızdaki tümör belirteçlerinin seviyelerini belirlemek için testler isteyebilir. Tümör belirteçleri, kanda normal şartlar altında bulunan maddelerdir, ancak testis kanseri de dâhil olmak üzere bazı durumlarda bu maddelerin seviyeleri yükselebilir. Kanınızdaki yüksek tümör belirteci bulunması kanser olduğunuz anlamına gelmez, ancak teşhisinizi belirlemede doktorunuza yardımcı olabilir.
- Testisin alınması ameliyatı (radikal inguinal orşiektomi) Testisinizdeki kitlenin kanserli olabileceği belirlenirse, testisin alınması için cerrahi müdahale tavsiye edilebilir. Alınan testisiniz, yumrunun kanserli olup olmadığı ve eğer öyleyse hangi kanser türü olduğunu belirlemek için analiz edilecektir.
Testis kanseri türleri nelerdir?
Çıkarılan testisiniz kanser türünü belirlemek için incelenecektir. Testis kanserinizin türü, tedavinizi ve prognozunuzu belirler. Genel olarak iki tip testis kanseri vardır:
- Seminom tümörleri tüm yaş gruplarında ortaya çıkar, ancak yaşlı bir erkekte testis kanser gelişirse bunun seminom olma olasılığı daha yüksektir. Seminomlar genelde seminom olmayanlar kadar agresif değildir.
- Seminom dışı (non-seminom). Seminom dışı tümörler daha erken yaşlarda gelişir ve hızlıca büyüme ve yayılma eğilimindedirler. Koryokarsinom, embriyonal karsinom, teratom ve yolk sak tümörü de dâhil olmak üzere birçok farklı seminom dışı tümör mevcuttur.
Testis kanseri evreleri nelerdir?
Doktorunuz kanseri teşhis ettikten sonra, bir sonraki adım kanserinizin evresini belirlemektir. Kanserin testislerinizin dışına yayılıp yayılmadığını belirlemek için aşağıdaki testlere tabi tutulursunuz:
- Bilgisayarlı Tomografi (BT) Taraması. BT taramaları, karın, göğüs ve pelvisin bir dizi röntgen görüntüsünü alır. Doktorunuz, kanserin yayılıp yayılmadığı ile ilgili bulgular aramak için BT taramalarını kullanır.
- Kan testleri. Testis alındıktan sonra yüksek seviyede tümör belirteçleri aramak için yapılan kan testleri, doktorunuzun vücudunuzda kalan kanserin olup olmadığını anlamasına yardımcı olabilir.
Bu testlerden sonra evreye karar verilir. Evreleme sizin için en uygun tedavilerin belirlenmesine yardımcı olur.
Testis kanserinin evreleri şunlardır:
- Evre I. Kanser testislerde sınırlıdır.
- Evre II. Kanser karındaki lenf düğümlerine yayılmıştır.
- Evre III. Kanser hücreleri vücudun diğer bölgelerine yayılmıştır. Bu tip kanserler en sık olarak akciğerlere ve karaciğere yayılır.
Testis kanseri tedavi yöntemleri nelerdir?
Tedavi seçenekleriniz, kanserinizin türü ve evresi, genel sağlık durumunuz ve tercihleriniz gibi birkaç faktöre bağlıdır.
Cerrahi Müdahale
- Testisin alınması ameliyatı. (radikal inguinal orşiektomi) hemen hemen bütün tür ve evre testis kanserleri için primer tedavidir. Cerrahınız testisinizi almak için kasık bölgenize bir kesi yapar ve tüm testisi bu açıklıktan çıkarır. İsterseniz alınan testisin yerine salin dolu protez testis yerleştirilebilir. Erken evre testis kanseri vakalarında, testisin cerrahi müdahale ile çıkarılması ihtiyaç duyulan tek tedavi olabilir.
- Yakındaki lenf nodlarını çıkarmak için yapılan cerrahi müdahale (retroperitoneal lenf nodu diseksiyonu) karnınızdaki bir kesikten yapılır. Cerrahınız lenf düğümlerini çevreleyen sinirlerin hasar görmesini önlemeye dikkat eder, ancak bazı durumlarda sinirlere zarar vermek kaçınılmaz olabilir. Hasar görmüş sinirler boşalma ile ilgili güçlüğe sebep olabilir, ancak erekte olmanızı engelleyemeyecektir.
Ameliyat testis kanser için tek tedavi ise, doktorunuz takip randevuları için bir program önerecektir. İlk birkaç yılda birkaç ayda bir, ardındansa daha seyrek yapılmak üzere bu randevularda kanserinizin geri dönüp dönmediğine dair işaretleri kontrol etmek için kan tetkikleri, BT taramaları ve diğer işlemler uygulanır.
Radyasyon tedavisi
Radyasyon tedavisi kanser hücrelerini öldürmek için X ışını gibi güçlü enerji demetlerini kullanılır. Radyasyon terapisi esnasında, bir masanın üzerine konumlandırılırsınız ve büyük bir makine enerji ışınlarını vücudunuzdaki belirli noktalara yönelterek etrafınızda hareket eder.
Radyasyon tedavisi, bazen seminom tipi testis kanseri olan kişilerde kullanılan bir tedavi seçeneğidir. Radyasyon tedavisi testisinizin alındığı ameliyattan sonra önerilebilir.
Yan etkiler karın ve kasık bölgelerinde cilt kızarıklığı ve tahrişin yanı sıra bulantı ve yorgunluk olabilir. Radyasyon tedavisi geçici olarak sperm sayısını da azaltabilir ve bazı erkeklerde fertiliteyi etkileyebilir. Radyasyon tedavisine başlamadan önce spermlerinizi koruma seçenekleri hakkında doktorunuzla konuşun.
Kemoterapi
Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için ilaçlı tedavidir. Kemoterapi ilaçları vücut genelinde dolaşarak orijinal tümörün ötesine yayılmış olan kanser hücrelerini öldürürler.
Kemoterapi gördüğünüz tek tedavi olabilir veya lenf nodu çıkarma ameliyatından önce ya da sonra tavsiye edilebilir.
Kemoterapinin yan etkileri kullanılan ilaçlara bağlıdır. Ne beklemeniz gerektiğini doktorunuza sorun. Sık görülen yan etkiler içerisinde yorgunluk, bulantı, saç dökülmesi ve enfeksiyon riskinde artış yer alır. Kemoterapinin bazı yan etkilerini azaltan ilaçlar ve tedaviler mevcuttur.
Kemoterapi bazı erkeklerde bazı durumlarda kalıcı olabilen kısırlığa da neden olabilmektedir. Kemoterapiye başlamadan önce sperminizi koruma seçenekleri hakkında doktorunuzla konuşun.
